Mì Quảng là của người Quảng – cái đó đã hẳn – giống bún bò Huế là của người Huế hay Bánh đa cua Hải Phòng là của người Hải Phòng vậy thôi. Không những thế, mì quảng còn được gọi là “cái tinh túy, chắt chiu từ đồng đất cằn khô, nắng gió quê nhà được những bàn tay đảm hiền của người chị, người mẹ xứ Quảng chọn lọc, từ hột gạo de đúng tháng, chút dầu phộng áo vàng cho đến cái nhân mặn mòi mưa nắng của tôm, cá ngoài đồng, thịt gà thịt heo nuôi lấy. Cả cọng rau cũng là rau hái sau vườn; húng dũi, sài đất, rau đắng, tía tô, bắp chuối. tất cả hòa quyện thành món ăn mà người ở nhà chỉ muốn nấu cho người đi xa, còn người đi xa thì vì nó mà thương, mà nhớ …” – trích Mì Quảng của người Quảng.
Nhưng còn có một kiểu mì Quảng nữa, là mì Quảng của người … Đà Lạt!
Không biết có phải vì Đà lạt là đất của người “sành ăn” – cách nói của anh Đàm Hà Phú – hay vì là người Dalat mà tôi vẫn thấy mì Quảng của người Dalat ngon hơn mì quảng của người Quảng … !
Đầu tiên, mì Quảng chính là … mì Quảng, do người Quảng Nam, Quãng Ngãi di dân lập ấp mang vào nấu ăn cho đỡ nhớ quê. Từ từ, vị mì biến đổi qua năm tháng, dù giữ lại cọng mì vàng nghệ áo qua dầu phồng – một mùi vị mà người Quảng nói vui “phi dầu phộng bất thành mì Quảng”, cái bánh tráng đập dập ăn kèm hay muỗng ớt chín xào nhuyễn cho thật nồng thì mì Quảng Dalat đã dần bớt đi vị mặn, thêm rau củ vào cho hợp thủy thổ, cũng không còn là tô mì to ụ nhiều tôm nhiều cá. Tô mì cũng không còn đầy trứng đầy thịt mà rất vừa tay, thanh thao ngọt đậm đà bởi rau củ nấu nhừ hòa cùng con tôm đất giã nhuyễn, thị bò tươi xắt vụn, miếng sườn heo hầm rục. Và nhất thiết, ăn mì Quảng Dalat là phải ăn với rau xà lách caron bào nhuyễn, trộn cùng tía tô, húng quế thật thơm thì mới ra cái chất … mì Quảng Dalat..!
Nồi mì Quảng này tôi nấu hôm đi thăm mẹ về.
Sau một chuyến đi dài, thời tiết đổi thay liên tục, tôi chóng mặt, nhức đầu không thở nổi. Vậy mà nhìn gói mì của mẹ sao mắt cay cay, thương quá, không đành lòng từ chối nên lại lóc cóc ôm cả va ly lẫn giỏ mì về nhà… Cũng may, ở nhà còn 2 củ sắn (củ đậu), 1 trái su su, ít tôm khô, hành củ nên em băm nhuyễn, xào được ít nhân mì rồi cho hết vào nồi nước dùng mẹ nấu. Nêm thêm cục đường phèn, 2 muỗng bột nêm, chút bột ngọt, rồi đổ đầy nước, để lửa liu riu rồi lên giường ngủ vùi.
6h chiều, mùi mì chín rục khiến con trai phải vào thỏ thẻ “mẹ ra làm mì cho con ăn với”
Và thế là có mì Quảng Đalat ở tận trong Nam!
P/s: Trời tối, mệt, không thiết cầm máy nhưng tự dưng thương mẹ nên chỉ muốn chụp lại một tô mì…